1.webp){kind=logo}
Baba Ganoush (Gannuş), Lübnan mutfağının en sevilen soslarından biridir ve aynı zamanda Baba Ghanouj veya Baba Ghanoush olarak da bilinir. Başka ülkelerde ise “muttabal” ya da “salat hatzilim” şeklinde adlandırılmıştır. Bu lezzet, patlıcan ile harmanlanmış tahin, sarımsak, limon suyu ve tuzun mükemmel dengesiyle oluşturulan Orta Doğu kökenli bir tariftir.
Ortaçağ Arapça el yazmaları, Baba Gannuş'un kökenlerinin belirsiz olduğunu, ancak patlıcanın tarihçesinin 13. yüzyıla kadar uzandığını gösterir. Efsanede adı geçen “Baba Ganoush” terimi Arapça'da “şımarık baba” anlamına gelir ve yine efsaneye göre, harem üyelerinden biri tarafından dönemin padişahını şımartmak için keşfedilerek padişaha atfedilmiştir.
Mutabal vs Baba Gannuş arasındaki fark;
Mutabal, Arapça kökenli "tabala" kelimesinden türetilmiş ve "baharat aroması" anlamını içerisinde barındırır. Mutabal, patlıcan, baharatlar, tahin, yoğurt veya labne, limon suyu ve sarımsağın karıştırılmasıyla lezzeti zirveye taşır.
Baba Ghanoush ise patlıcan, sarımsak, limon suyu, doğranmış sebzeler (domates ve biber gibi), ceviz ve nar ekşisi ile karıştırılan füme patlıcan sosudur.
Orta Doğu bölgesindeki birçok farklı tarifte Baba Ganoush yerine, “patlıcan mutabal” (füme patlıcan) adıyla da karşılaşmak mümkündür. Ancak Baba Gannuş ve Mutabal arasında içerisine eklenen birtakım malzemeler açısından farklılıklar bulunur. Muttabal’ın içerisine Zirve tahini eklenirken, Baba Gannuş’un içerisine eklenmez ve aradaki farkı da bu ortaya çıkarır.
Muttabal’ın temel malzemeleri;
Pürüzsüz bir dokuya sahip olan bu tarife biraz öğütülmüş kimyon, füme kırmızıbiber ve taze maydanoz eklenerek lezzeti daha da zenginleştirilebilir. Muttabal ve Baba Gannuş, yapı olarak humusa benzese de bu tarifin merkezinde nohut yerine patlıcan kullanılır. Her iki sos da Doğu Akdeniz mutfağına özgüdür ve genellikle pide ekmeği, çiğ sebzeler, bazlama veya cipslerle servis edilebilir.
Baba Gannuş Tarifi - Nasıl Yapılır?
Bu tarife başlamadan önce patlıcanların nasıl pişirileceğine karar verilmelidir. Genellikle bu tarifte patlıcanlar ızgarada sönene kadar közlenir. Közleme işlemini ızgara ya da fırın kullanarak yapabilirsiniz. Sosun ipeksi ve pürüzsüz olması için patlıcanlar çökene kadar ve yakmadan közleme işlemi yapmak gerekir.
Közlenmiş patlıcanları kabuklarından ayırmak ve varsa nemini bir peçete yardımıyla almak gerekir. Patlıcanları soyma aşamasında yağlı bir kağıt ya da buzdolabı poşeti kullanmak size zaman kazandırırken soyma işlemini kolaylaştırır. Bu süreçte patlıcanlar daha da yumuşar, ancak nem oranı artacağı için kurulama işlemi önemlidir.
Ezme işlemi için hazırlanan patlıcanlar bir çatalın arkasıyla ezilir ve karışım oluşturulur. Patlıcanlar doğal olarak acı olduğundan, tatlandırmak için tuz eklenir. Doğranmış sebzeler patlıcan karışımına eklenir, ardından sarımsak, limon suyu, ceviz ve isteğe göre nar ekşisi gibi malzemeler sırayla eklenir. Bu tarifte yalnızca tahin ve yoğurt yer almaz.
Humus ile Baba Gannuş arasındaki farkı biliyor musunuz?
Baba Ganoush'un ana malzemesini közlenmiş patlıcanın, humusun temelini ise nohutun oluşturmasıdır. Patlıcan, humusa göre daha düşük kalori ve yağ içerir. Ayrıca tatlımsı ve dumanlı bir lezzete sahiptir. Nohuta nazaran patlıcanın sindirimi daha kolay olduğundan mideyi çok daha kolay rahatlatır.
Baba Gannuş humustan daha mı sağlıklı?
Her iki yemek de çok sağlıklıdır, ancak patlıcandan gelen daha fazla vitamin ve daha düşük kalori miktarı nedeniyle Baba Ganoush'un burada hafif bir üstünlüğü vardır. Doygunluk bakımından ise humus, Baba Gannuş'tan daha doyurucudur.
Baba Gannuş Hangi Ülkeden?
Oxford İngilizce Sözlüğü'ne göre, "baba ganoush", Orta Doğu'nun (özellikle Lübnan'ın) tipik bir yemeğidir. Bu yemekte, közlenmiş patlıcan, sarımsak ve tahin temel malzemelerdir. Ancak, püreyi zenginleştirmek için nane, soğan ve çeşitli baharatlar gibi ek malzemeler de kullanılır. Oxford'un Baba Ganuş'u, batı dünyasında sıklıkla "muttabal" olarak bilinmesinin nedeni ise yanlış bir algının yaygın olmasından kaynaklı olabilir.
Falafel hangi ülkeden?
İlk ve en çok kabul gören iddia 1000 yıl önce Mısır'da ortaya çıkarak Mısırlı Kıptiler tarafından yayılmış olmasıdır. Diğer bir teori ise kökeninin aslında 6. yüzyılda Hindistan'dan geldiği yönündedir. 1882'de İngilizlerin Mısır'ı işgal etmesiyle birlikte tesadüfen falafel o dönemde Mısır edebiyatında da yer edinmeye başladı. Son teoriye göre İngilizler tarafından Orta Doğu’ya yayılmış olduğu yönündedir. Dolayısıyla bu konuda net bir bilgi bulunmamaktadır.
Humus hangi ülkeden?
Orta Doğu'da humus tarihine dair ilk kaynak, Halep tarihçisi İbn el-Adeem'e atfedilen 13. yüzyıla ait bir eserde yer alır. Bununla birlikte, bazı alternatif görüşlere göre bu eser, bir Eyyubi prensi tarafından kaleme alınmış olabilir. Günümüzdeki en sağlam kanıtlar, humusun kökeninin Suriye'ye dayandığına işaret eder.
Baba Gannuş Sıcak mı Soğuk mu Yenir?
Baba Ganuş, köz patlıcandan yapılan ve genellikle soğuk veya oda sıcaklığında servis edilen bir meze olduğu için garnitür olarak sunulabilir ve pide ekmeği, crostini veya çıtır Fransız ekmeği ile yenilebilir.
